Marcin Błaszkowski

Historia budynku dawnego probostwa ewangelickiego, w którym dzisiaj znajduje się muzeum, nie jest dokładnie udokumentowana. Wiadomo, że Rafał V Leszczyński podarował ewangelickim egzulantom z Góry duży plac na budowę kościoła, domu parafialnego oraz domu dla dzwonnika.

Pierwszy kamień pod budowę kościoła położono 3 maja 1634 r., a kościół został zbudowany 1635 r. Można wnioskować, że dom parafialny musiał powstawać mniej więcej w tym samym czasie.

Inna wzmianka pochodząca z książki Gottfrieda Smenda Die Kreuzkirche in Lissa, Ein Beitrag zu ihrer Baugeschichte mówi, że po 1675 r., po pożarze, właściciel ziemski z Wilkowic kupił działkę ze zgliszczami i na tym miejscu, na obecnym placu Metziga, zbudował dom parafialny.

W 1688 r. zbudowano nowy dom parafialny, w ogrodzie, jednakże został on zburzony w 1911 r. Dzisiaj po tym domu pozostały jedynie stare zdjęcia. Budynek ten graniczył z murami miejskimi.

W 1756 r. parafia posiadała trzy domy dla duchownych., ale w pożarze wszystkie zostały zniszczone.

W 1911 r. zbudowano tzw nowy dom dla duchownych. Obecnie znajduje się tam biuro parafialne parafii katolickiej. Większa ilość domów dla duchownych wynikała z faktu, że od 1640 r. parafia ewangelicka zawsze miała dwóch duchownych, a czasem nawet trzech. Trzecim duchownym był diakon, odpowiednik wikariusza.

Budynek, w którym dzisiaj mieści się muzeum, był do pewnego czasu domem dla pierwszego duchownego parafii, z czasem stał się drugim w randze. W 1916 r. ówczesny drugi duchowny ? Wilhelm Willigman, który mieszkał w tym domu, przeprowadził się do nowego domu parafialnego. Jest to budynek, w którym mieści się dzisiaj Szkoła Podstawowa nr 1. W Kalendarzu Ewangelickim na ten rok wspomniano, że dom ma już 210 lat i że ma już wady właściwe swemu wiekowi.

Po wyprowadzeniu się z tego domu ks. Willigmanna, dom wynajęła Gertrud Lachmann. Prowadziła ona tam pensjonat dla chłopców z rodzin ziemskich wokół Leszna. Położenie domu było korzystne ze względu na bliskość do szkoy ewangelickiej, która mieściła się na pl. Metziga ? tam, gdzie dzisiaj jest Szkoła Podstawowa nr 3. Wśród mieszkańców pensjonatu warto wymienić syna Annemarie Mueller z Górzna. Na parterze, tam, gdzie znajduje się obecnie biblioteka muzeum, znajdowało się mieszkanie, w którym podczas wojny mieszkał które ks. Helmuth Frey, bałtycki Niemcem.

Budynek, w którym od 1950 r. działa Muzeum Okręgowe, został zwrócony parafii ewangelickiej w kwietniu 2010 r. Jest to jedyny obiekt, który został zwrócony parafii, spośród tych, które należały do luteranów przez wojną.

zdjęcia z archiwum Renate Sternel